Het brandgevaar van lithium ion batterijen

Oplaadbare accu’s zijn overal te vinden en maken ons dagelijkse leven een stuk gemakkelijker. Helaas zijn de nieuwste lithium ion batterijen niet zo onschuldig als ze lijken.

Wat is een lithium batterij?

Een lithium batterij is een type batterij die veel meer energie op kan slaan dan een gewone alkaline batterij. De lithium batterij bestaat uit meerdere cellen die ieder uit een soort sandwich van materialen bestaat. Het voordeel van zijn extreem hoge energiedichtheid is dat een relatief kleine batterij een apparaat lange tijd van energie kan voorzien. In vergelijking met alkaline batterijen gaan lithiumbatterijen gemiddeld 7 keer (!) langer mee.

Het verschil tussen lithium en li ion

Er zijn twee typen van de lithiumbatterij: de niet-oplaadbare lithium batterij en de oplaadbare lithium ion batterij (ook wel li ion genoemd). Tegenwoordig wordt er in bijna ieder oplaadbaar apparaat een lithium ion accu toegepast. Smartphones, laptops, elektrische tandenborstels. Al deze apparaten zijn voorzien van de populaire oplaadbare li ion batterij. Zelfs elektrische auto’s, schepen en e-bikes worden uitgerust met lithium ion accu’s.

Lithium ion batterij levensduur verlengen

De levensduur van een lithium ion accu is van meerdere factoren afhankelijk. De gemiddelde levensduur wordt geschat op 3 jaar. Een lithium ion accu verliest continu haar capaciteit, ook als zij niet gebruikt wordt. Daarbij zijn er een aantal omstandigheden die de capaciteit van de accu continu doen afnemen.

Zo geldt dat hoe hoger de temperatuur van de accu, des te sneller de capaciteit verloren gaat. Ook zorgt een volledig opgeladen accu ervoor dat de capaciteit sneller afneemt. Aangezien een lithium ion batterij niet goedkoop in aanschaf is verlengt u de levensduur van de batterij idealiter tot het maximale. 4 tips om de levensduur te verlengen:

• Bewaar de batterij bij een temperatuur onder de 25°C
• Bewaar de batterij tot maximaal 80% geladen
• Zorg dat de batterij bij gebruik niet onder de 30% ontladen wordt
• Gebruik enkel originele opladers (geen snelladers)

---

Zijn lithium ion batterijen gevaarlijk?

Helaas brengt de lithium batterij ook gevaren met zich mee. Het is u vast niet ontgaan dat er de laatste tijd veel ophef is over accu’s van elektrische fietsen en smartphones die spontaan in brand vliegen of zelfs ontploffen. Dit resulteerde in elektrische fietsen die tijdens het opladen in brand vlogen en in smartphones die in de handen van de gebruiker ontploften.

3 keer brand door een fietsaccu

Ondernemers die elektrische fietsen, drones of IT apparatuur verkopen of verhuren laden de batterijen vaak ’s nachts op waardoor er geen zicht op is en de accu’s lange tijd nadat ze volledig geladen zijn aan de oplader blijven liggen. Dit verhoogt het risico op oververhitting waardoor de accu’s vlamvatten en het bedrijfspand volledig afbrand. In de fabriek van de e-bike producent Stella heeft in een half jaar tijd maar liefst 3 keer (!) brand gewoed. Bij alle drie de branden was de oorzaak een lithium accu van een elektrische fiets die oververhit raakte.

Maar ook zonder dat de elektrische fiets accu aan de oplader ligt gebeurd het dat de accu in brand vliegt en ontploft. Zo vloog er een accu van een elektrische fiets in Auke Tweewielers fietsenhandel in Ede spontaan in brand toen er niemand aanwezig was. Door de brand liep de fietsenmaker grote schade op.

Het gevaar van een lithium batterij is dat als een van de cellen in brand vliegt de andere cellen een voor een ook in brand vliegen. Bovendien is het door de chemische eigenschappen van de cel extreem lastig om hem te blussen.

---

Elektrische auto’s met lithium ion accu’s

Tesla, BMW, Smart en meer autofabrikanten produceren elektrische auto’s die met hun grote accu’s aan boord tot wel 530km kunnen rijden zonder tussentijds op te hoeven laden. Ook hier worden de superkrachtige lithium-ion accu’s toegepast.

Net zoals bij auto’s die op benzine of diesel rijden gaat het ook bij elektrische auto’s wel eens mis. Door ongelukken in het verkeer of andere redenen kunnen de auto’s in brand vliegen. In vergelijking met traditionele auto’s vragen elektrische auto’s een geheel andere blusmethode.

Eind maart 2019 is er een elektrische BMW geblust door de auto 24 uur lang onder te dompelen in een grote container met water. Het was de eerste keer dat de brandweer een elektrische autobrand op deze manier onder controle kreeg. Dit geeft nogmaals aan dat er nog onvoldoende informatie beschikbaar is over de gevaren van lithiumbatterijen en dat we er extra voorzichtig mee om moeten gaan.

---

Een lithium ion batterij brand blussen

Het bezit van apparatuur met lithiumbatterijen is dus niet zonder risico’s. Als een apparaat met een lithium ion batterij lekt, overmatig heet wordt, sterk ruikt, rook produceert of vonken produceert is het mis. Als u een van de genoemde signalen waarneemt is het belangrijk dat u het apparaat loskoppelt van de lader en naar buiten verplaatst. Let op dat u het apparaat niet in de buurt van brandbare materialen plaatst en bel vervolgens 1-1-2.

Als een kleine lithium ion accu zoals een smartphone of powerbank in brand staat kunt u deze proberen zelf te blussen. Let daarbij op dat u geen gevaarlijke stoffen inademt en denk om uw eigen veiligheid. Op het moment van het schrijven van dit artikel is de brandweer nog druk bezig met het onderzoeken van de beste blusmethode voor lithiumbatterijen. Blusmiddelen voor lithiumbatterijen die nu het meest effectief zijn, zijn de onderstaande.

• ABC-Poederblusser
• (sproei)schuimblusser
• Zand
• Water (alleen als er een extreem grote hoeveelheid beschikbaar is)

Raadpleeg na het blussen de brandweer om te controleren of het apparaat volledig geblust is en geen gevaar meer loopt om opnieuw vlam te vatten. Voor het blussen van grotere accubranden zoals de accu’s van elektrische fietsen, elektrische scooters en elektrische auto’s is het noodzakelijk om de brandweer in te schakelen. De brandweer bepaald dan een geschikte blusmethode.

---

5 tips om lithium ion batterij brand te voorkomen

Om de kans dat een van uw apparaten met een lithium-ion batterij in brand vliegt te verminderen kunt u alert zijn op de volgende zaken.

1. Vervang beschadigde opladers
2. Gebruik alleen opladers, apparaten en batterijen van gerenommeerde fabrikanten
3. Verwijder de accu’s meteen van de oplader als ze vol zijn
4. Houd toezicht op de accu tijdens het opladen
5. Bewaar batterijen niet in direct zonlicht

Tips voor ondernemers

Ook voor ondernemers die te maken hebben met lithium accu’s zijn er manieren om de kans op brand te verminderen.

1. Plaats een rookmelder in de buurt van de oplaadplaats van de accu’s.
2. Beperk het aantal accu's in de voorraad tot een minimum.
3. Laadt de accu’s alleen op als u of uw personeel er zicht op heeft of als ze in een brandveilige kast met interne stroomvoorziening opgeladen worden.

Op het moment van het schrijven van dit artikel zijn er nog geen regels omtrent het bewaren van lithium ion batterijen voor bedrijven. Er worden nu regels opgesteld die in PGS37 gepresenteerd worden. Tot die tijd wordt de handreiking buurtbatterijen en opslag lithium-ion-accu’s aanbevolen als richtlijn.

---

Opslag van lithium ion batterijen in een brandwerende veiligheidskast

Zoals eerder genoemd is het aan te raden om lithium ion accu's op te laden in een speciaal daarvoor ontwikkelde brandwerende veiligheidskast. Er zijn verschillende modellen beschikbaar van verschillende merken. De veiligheidskasten zijn optioneel voorzien van interne (gecontroleerde) stroomvoorziening en zijn van binnen en naar buiten brandwerend.

Dankzij de gecontroleerde stroomvoorziening wordt het risico op oververhitting klein. Mocht één van de accu's toch in brand vliegen, dan is de veiligheidskast brandwerend waardoor de brand in de kast gehouden wordt. Door de kast van een optioneel intern blussysteem en rookmelder te voorzien wordt u op tijd gealarmeerd en wordt de brand binnenin de kast tijdig bestreden.

Let wel, veiligheidskasten zijn niet eindeloos brandwerend. Als er brand in zo'n kast plaatsvindt is het belangrijk dat u zo snel mogelijk actie onderneemt door de kast naar een veilige plek te verplaatsen en hulpdiensten in te schakelen om de brand te blussen.

Bekijk alle veiligheidskasten voor lithium ion batterijen in onze webshop